• Vị trí: Xã Vĩnh Trinh, huyện Vĩnh Thạnh, TP. Cần Thơ
• Chủ đầu tư: Tổng công ty Đầu tư và Phát triển Công nghiệp (TCDI), Công ty Liên doanh TNHH KCN Việt Nam – Singapore (VSIP), và Công ty Cổ phần Phát triển Đô thị và KCN Việt Nam – Singapore (Sembcorp)
• Thông tin nổi bật: Là KCN mới, định hướng xây dựng theo mô hình thông minh và bền vững, tập trung vào chế biến, sản xuất, và phân phối thực phẩm, với hạ tầng logistics phát triển.

Khu Công nghiệp VSIP Cần Thơ: Động lực phát triển kinh tế Đồng bằng sông Cửu Long

1. Tổng quan về Khu Công nghiệp VSIP Cần Thơ

Khu Công nghiệp (KCN) VSIP Cần Thơ, còn được biết đến với tên gọi chính thức là Khu Công nghiệp Vĩnh Thạnh, là dự án khu công nghiệp đầu tiên của liên doanh Việt Nam – Singapore (VSIP Group) tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL). Đây là KCN thứ 13 trong hệ thống các khu công nghiệp do VSIP phát triển trên khắp Việt Nam, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc mở rộng mô hình khu công nghiệp thông minh và bền vững ra khu vực phía Nam. Với tổng diện tích quy hoạch 900 ha, dự án được kỳ vọng sẽ trở thành trung tâm chế biến và phân phối thực phẩm lớn, đồng thời thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội của thành phố Cần Thơ và các tỉnh lân cận.

Dự án được khởi động chính thức vào ngày 9 tháng 9 năm 2023, với giai đoạn 1 có diện tích 293,7 ha và tổng vốn đầu tư hơn 3.717 tỷ đồng (tương đương khoảng 160 triệu USD). Khi hoàn thiện, KCN VSIP Cần Thơ dự kiến sẽ thu hút khoảng 3,5 tỷ USD vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và tạo việc làm cho 100.000 lao động, trong đó giai đoạn 1 sẽ giải quyết việc làm cho 20.000 đến 30.000 lao động.

VSIP Cần Thơ được định hướng xây dựng theo mô hình khu công nghiệp “bốn trong một”, tích hợp các chức năng: trung tâm công nghiệp, trung tâm công nghệ cao, trung tâm dịch vụ và khu dân cư. Mô hình này không chỉ tập trung vào sản xuất mà còn hướng đến phát triển đô thị và dịch vụ hậu cần, tạo ra một hệ sinh thái bền vững và hiện đại. Dự án là kết quả của sự hợp tác giữa ba nhà đầu tư chính: Tổng Công ty Đầu tư và Phát triển Công nghiệp – CTCP (Becamex IDC Corp), Công ty Liên doanh TNHH Khu Công nghiệp Việt Nam – Singapore (VSIP Group), và Công ty Cổ phần Phát triển Đô thị và Khu Công nghiệp Việt Nam Singapore (VSIP JSC).

2. Vị trí chiến lược của KCN VSIP Cần Thơ

KCN VSIP Cần Thơ tọa lạc tại xã Vĩnh Trinh, huyện Vĩnh Thạnh, thành phố Cần Thơ, một vị trí chiến lược tại giao điểm của các tuyến giao thông quan trọng ở khu vực ĐBSCL. Dự án nằm ngay khu vực giáp ranh giữa ba tỉnh: Cần Thơ, An Giang và Đồng Tháp, tạo điều kiện thuận lợi cho giao thương liên vùng và kết nối với các trung tâm kinh tế lớn. Cụ thể, KCN có các kết nối giao thông nổi bật như sau:

• Liền kề tuyến Quốc lộ 80 và Quốc lộ 91, hai trục giao thông huyết mạch của ĐBSCL.

• Gần cao tốc Lộ Tẻ – Rạch Sỏi, kết nối trực tiếp với các tỉnh Kiên Giang và các cảng biển khu vực.

• Cách cầu Vàm Cống (bắc qua sông Hậu) khoảng 7 km, thuận tiện cho việc di chuyển đến tỉnh An Giang và các khu vực lân cận.

• Cách trung tâm thành phố Long Xuyên (An Giang) 15 km và thành phố Rạch Giá (Kiên Giang) 60 km.

• Nằm dọc kênh Cái Sắn, hỗ trợ vận tải đường thủy nội địa và kết nối với các cảng lớn như cảng Cái Cui và cảng Cần Thơ.

• Gần hệ thống cảng và sân bay, bao gồm Cảng hàng không Quốc tế Cần Thơ, tạo điều kiện thuận lợi cho vận chuyển hàng hóa và giao thương quốc tế.

Vị trí chiến lược này không chỉ giúp KCN VSIP Cần Thơ dễ dàng tiếp cận các thị trường trong nước mà còn hỗ trợ xuất khẩu, đặc biệt là các sản phẩm nông sản, thủy sản và thực phẩm chế biến – thế mạnh của khu vực ĐBSCL. Ngoài ra, dự án còn nằm trong khu vực quy hoạch liên kết sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp của vùng, góp phần nâng cao giá trị chuỗi cung ứng.

3. Quy hoạch và cơ sở hạ tầng hiện đại

3.1. Quy hoạch tổng thể

KCN VSIP Cần Thơ được quy hoạch với tổng diện tích 900 ha, chia thành nhiều giai đoạn phát triển. Giai đoạn 1, khởi công vào tháng 9 năm 2023, có diện tích 293,7 ha, trong đó:

• 291,2 ha được sử dụng để xây dựng hạ tầng khu công nghiệp.

• 2,5 ha dành cho hành lang an toàn lưới điện cao thế 220kV.

Dự án được thiết kế theo mô hình khu công nghiệp thông minh và bền vững, ứng dụng công nghệ 4.0 và các giải pháp tiên tiến để tối ưu hóa hiệu quả vận hành. Hệ thống viễn thông hiện đại với 9.000 đường truyền đảm bảo kết nối ổn định cho các doanh nghiệp. Ngoài ra, KCN còn tích hợp các khu vực chức năng như nhà ở công nhân, khu thương mại dịch vụ, công viên cây xanh và các công trình công cộng, tạo nên một môi trường làm việc và sinh sống toàn diện.

3.2. Hạ tầng kỹ thuật

Hạ tầng kỹ thuật của KCN VSIP Cần Thơ được đầu tư đồng bộ, đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế. Một số điểm nổi bật bao gồm:

• Hệ thống điện: Kết nối trực tiếp với lưới điện quốc gia, đảm bảo cung cấp điện ổn định cho hoạt động sản xuất. Các trạm biến áp trung gian và hạ áp được bố trí hợp lý để đáp ứng nhu cầu của các nhà máy.

• Hệ thống cấp nước: Cung cấp nước sạch với lưu lượng tối đa lên đến 40.000 m³/ngày, đáp ứng tiêu chuẩn sản xuất công nghiệp.

• Hệ thống xử lý nước thải: Được thiết kế với công suất xử lý 30.000 m³/ngày, đảm bảo xử lý toàn bộ nước thải công nghiệp và sinh hoạt theo tiêu chuẩn môi trường.

• Hệ thống giao thông: Gồm các tuyến đường nội bộ rộng từ 24m đến 64m, kết nối với các trục giao thông chính như Quốc lộ 80 và đường dẫn cầu Vàm Cống. Ngoài ra, dự án còn phát triển các bến thủy nội địa để hỗ trợ vận tải đường thủy.

• Hệ thống phòng cháy chữa cháy: Được trang bị hiện đại, với các trạm bơm và hệ thống báo cháy tự động.

• Hệ thống xử lý đất yếu: Do địa chất khu vực ĐBSCL thường có nền đất yếu, dự án đã triển khai gói xử lý đất yếu, đạt tiến độ khoảng 65% tính đến tháng 11 năm 2024.

3.3. Khu tái định cư

Để hỗ trợ các hộ dân bị ảnh hưởng bởi dự án, KCN VSIP Cần Thơ đã quy hoạch một khu tái định cư rộng hơn 52 ha, trong đó giai đoạn 1 triển khai trên 22 ha với 547 nền tái định cư. Khu tái định cư này được đầu tư gần 514 tỷ đồng, bao gồm các tiện ích như nhà ở công nhân, khu thương mại dịch vụ, công viên cây xanh và hạ tầng kỹ thuật. Dự kiến, trước Tết Nguyên đán 2025, 300 nền tái định cư sẽ được hoàn thiện và bàn giao cho các hộ dân. Khu tái định cư không chỉ đảm bảo chỗ ở cho người dân mà còn được kỳ vọng sẽ trở thành nền tảng cho các khu đô thị mới, thúc đẩy đô thị hóa tại huyện Vĩnh Thạnh.

4. Các ngành nghề thu hút đầu tư

KCN VSIP Cần Thơ được định hướng thu hút các ngành công nghiệp sạch, công nghệ cao và phù hợp với thế mạnh của khu vực ĐBSCL. Các ngành nghề chính bao gồm:

• Điện – điện tử: Sản xuất linh kiện điện tử, thiết bị công nghệ cao.

• Sản xuất – lắp ráp phương tiện vận tải: Bao gồm ô tô, xe máy và các phương tiện vận tải khác.

• Cơ khí sản xuất: Chế tạo máy móc, thiết bị công nghiệp.

• Sản phẩm phụ trợ công nghiệp kỹ thuật: Các sản phẩm hỗ trợ cho ngành công nghiệp chính, như linh kiện, phụ tùng.

• Dệt may: Sản xuất hàng may mặc, đặc biệt là các sản phẩm xuất khẩu.

• Thực phẩm – đồ uống: Chế biến nông sản, thủy sản, và các sản phẩm thực phẩm đóng gói, tận dụng nguồn nguyên liệu dồi dào của ĐBSCL.

• Hậu cần – kho bãi: Phát triển các trung tâm logistics và kho bãi để hỗ trợ chuỗi cung ứng.

Đặc biệt, KCN VSIP Cần Thơ đặt mục tiêu trở thành trung tâm chế biến và phân phối thực phẩm lớn ở khu vực phía Nam. Dự án sẽ thiết lập mạng lưới logistics “từ trung tâm đến cảng”, với các cơ sở hạ tầng bổ sung để hỗ trợ chuỗi cung ứng của các doanh nghiệp thuê đất. Điều này phù hợp với vai trò của Cần Thơ là trung tâm liên kết sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp của vùng ĐBSCL.

Tính đến tháng 8 năm 2024, đã có 19 doanh nghiệp từ các quốc gia như Mỹ, Nhật Bản, Singapore, Hàn Quốc, Malaysia và Trung Quốc ký bản ghi nhớ đầu tư vào KCN, với tổng diện tích thuê đất khoảng 100 ha và tổng vốn đầu tư khoảng 200 triệu USD. Các doanh nghiệp này chủ yếu hoạt động trong các lĩnh vực công nghệ cao, chế biến thực phẩm và logistics.

5. Tiến độ triển khai và các mốc thời gian quan trọng

5.1. Các mốc thời gian chính

• Tháng 10/2022: Ban Quản lý các Khu chế xuất và Công nghiệp Cần Thơ cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư. Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chấp thuận chủ trương đầu tư tại Quyết định số 1255/QĐ-TTg ngày 17/10/2022.

• Tháng 4/2023: UBND TP. Cần Thơ ban hành Quyết định số 1015/QĐ-UBND, phê duyệt Đồ án quy hoạch phân khu xây dựng tỷ lệ 1/2000 KCN Vĩnh Thạnh giai đoạn 1.

• Tháng 6/2023: Công tác chuẩn bị mặt bằng và giải phóng mặt bằng được đẩy nhanh để kịp khởi công.

• Tháng 9/2023: Lễ khởi động chính thức dự án diễn ra tại xã Vĩnh Trinh, huyện Vĩnh Thạnh, với sự tham dự của lãnh đạo TP. Cần Thơ, đại diện Bộ Kế hoạch và Đầu tư, và Tổng Lãnh sự Singapore tại Việt Nam.

• Tháng 9/2024: Hoàn thành 100% công tác giải phóng mặt bằng với tổng diện tích 293,7 ha, bàn giao toàn bộ cho chủ đầu tư.

• Tháng 8/2024: Khởi công khu tái định cư giai đoạn 1 với diện tích 22 ha.

• Quý I/2025: Dự kiến ký hợp đồng thuê mặt bằng với các doanh nghiệp và bắt đầu bàn giao đất để xây dựng nhà máy.

• Quý III/2025: Hoàn thành hạ tầng chính và bắt đầu đón các nhà đầu tư thứ cấp.

• Trước Tết Nguyên đán 2025: Hoàn thiện 300 nền tái định cư để bàn giao cho các hộ dân.

5.2. Tiến độ giải phóng mặt bằng

Công tác giải phóng mặt bằng là một trong những yếu tố quan trọng quyết định tiến độ của dự án. Tính đến tháng 9 năm 2024, KCN VSIP Cần Thơ đã hoàn thành 100% giải phóng mặt bằng với tổng diện tích 293,7 ha, bao gồm 17,55 ha đất công cộng do nhà nước quản lý. Tổng chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng ước tính khoảng 1.300 tỷ đồng. Đã có 561/602 trường hợp nhận tiền bồi thường với số tiền hơn 1.100 tỷ đồng.

Tuy nhiên, trong giai đoạn đầu, dự án gặp một số khó khăn trong giải phóng mặt bằng, bao gồm:

• Chưa hoàn thiện khu tái định cư: Điều này khiến một số hộ dân chưa thể nhận nền tái định cư, gây chậm trễ trong việc nhận tiền bồi thường.

• Vướng mắc pháp lý: Khoảng 68 trường hợp gặp vấn đề về thủ tục thừa kế, ủy quyền hoặc sổ đỏ đang thế chấp ngân hàng, dẫn đến việc chưa đồng ý với phương án bồi thường.

Để giải quyết, lãnh đạo TP. Cần Thơ đã chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ xây dựng khu tái định cư và hoàn thiện các thủ tục pháp lý. Bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Hiếu nhấn mạnh rằng khu tái định cư phải được xây dựng hiện đại, chất lượng cao, tương đương với các khu thương mại để đảm bảo quyền lợi cho người dân.

5.3. Tiến độ xây dựng hạ tầng

Tính đến tháng 11 năm 2024, tiến độ xây dựng hạ tầng đạt được một số kết quả đáng kể:

• Xử lý đất yếu: Đã hoàn thành khoảng 65% gói xử lý đất yếu, dự kiến hoàn tất vào cuối năm 2024.

• Xây dựng tuyến đường kết nối:

  • Tuyến đường số 1 (nối từ Quốc lộ 80 vào KCN) có tổng vốn đầu tư 172 tỷ đồng, đạt tiến độ 57% và dự kiến hoàn thành vào cuối năm 2024.

  • Tuyến đường số 2 (nối từ đường dẫn cầu Vàm Cống vào KCN) có tổng vốn đầu tư 385 tỷ đồng, đã bàn giao mặt bằng 100% và dự kiến hoàn thành vào tháng 4 năm 2025.

• Xây dựng nhà máy xử lý nước thải và các công trình phụ trợ: Công ty Cổ phần VSIP Cần Thơ đang chuẩn bị mặt bằng để triển khai xây dựng nhà máy xử lý nước thải, trạm bơm nước sạch và hệ thống phòng cháy chữa cháy.

6. Tác động kinh tế – xã hội

6.1. Thúc đẩy phát triển kinh tế

KCN VSIP Cần Thơ được kỳ vọng sẽ tạo ra một cú hích mạnh mẽ cho kinh tế TP. Cần Thơ và vùng ĐBSCL. Những tác động kinh tế chính bao gồm:

• Thu hút đầu tư FDI: Với mục tiêu thu hút 3,5 tỷ USD vốn FDI khi hoàn thiện, dự án sẽ mang lại nguồn vốn lớn, góp phần nâng cao vị thế của Cần Thơ trong bản đồ đầu tư quốc tế. Chỉ riêng giai đoạn 1, đã có 19 doanh nghiệp ký bản ghi nhớ với tổng vốn đầu tư 200 triệu USD.

• Tăng trưởng công nghiệp: KCN sẽ thúc đẩy các ngành công nghiệp công nghệ cao và chế biến thực phẩm, tạo ra giá trị gia tăng lớn cho nền kinh tế địa phương.

• Phát triển logistics: Mạng lưới logistics “từ trung tâm đến cảng” sẽ hỗ trợ chuỗi cung ứng, giảm chi phí vận chuyển và tăng khả năng cạnh tranh của các sản phẩm ĐBSCL trên thị trường quốc tế.

• Đóng góp ngân sách: Các doanh nghiệp hoạt động trong KCN sẽ đóng góp đáng kể vào ngân sách địa phương thông qua thuế và các khoản phí.

6.2. Giải quyết việc làm

Khi đi vào hoạt động, KCN VSIP Cần Thơ dự kiến tạo việc làm cho 100.000 lao động, trong đó giai đoạn 1 sẽ giải quyết việc làm cho 20.000 đến 30.000 lao động. Điều này không chỉ giúp giảm tỷ lệ thất nghiệp mà còn nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân Cần Thơ và các tỉnh lân cận. Các công việc tại KCN bao gồm cả lao động phổ thông và lao động kỹ thuật cao, tạo cơ hội cho nhiều nhóm đối tượng.

6.3. Đô thị hóa và phát triển xã hội

Dự án không chỉ tập trung vào công nghiệp mà còn thúc đẩy đô thị hóa thông qua khu tái định cư và các khu dân cư tích hợp. Khu tái định cư được xây dựng với các tiện ích hiện đại, dự kiến sẽ hình thành các khu đô thị mới tại huyện Vĩnh Thạnh. Điều này góp phần thay đổi diện mạo địa phương, nâng cao chất lượng sống và thu hút dân cư đến sinh sống, làm việc.

Ngoài ra, KCN VSIP Cần Thơ còn cam kết bảo vệ môi trường thông qua các giải pháp công nghiệp xanh, như sử dụng năng lượng tái tạo, giảm thiểu rác thải và khí thải. Điều này phù hợp với định hướng phát triển bền vững của TP. Cần Thơ và ĐBSCL.

7. Thách thức trong quá trình triển khai

Mặc dù đạt được nhiều tiến bộ, KCN VSIP Cần Thơ cũng đối mặt với một số thách thức, bao gồm:

7.1. Khan hiếm vật liệu cát san lấp

Nguồn cát san lấp tại ĐBSCL đang biến động mạnh về giá cả và nguồn cung, gây khó khăn cho công tác xây dựng hạ tầng. Để giải quyết, Sở Kế hoạch và Đầu tư Cần Thơ đã đề xuất:

• Đấu giá khai thác các mỏ cát tại các địa phương lân cận.

• Thí điểm sử dụng hỗn hợp tro xỉ từ nhà máy nhiệt điện Duyên Hải (Trà Vinh) hoặc cát biển từ tỉnh Sóc Trăng làm vật liệu thay thế.

7.2. Giải phóng mặt bằng và tái định cư

Mặc dù đã hoàn thành 100% giải phóng mặt bằng, quá trình này gặp nhiều trở ngại trong giai đoạn đầu do chưa hoàn thiện khu tái định cư và các vấn đề pháp lý. Việc đảm bảo quyền lợi cho các hộ dân bị ảnh hưởng là ưu tiên hàng đầu, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền địa phương và chủ đầu tư.

7.3. Kết nối giao thông

Mặc dù KCN có vị trí chiến lược, một số tuyến đường kết nối như Quốc lộ 80 và đường dẫn cầu Vàm Cống vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu giao thông của KCN. Việc hoàn thiện các tuyến đường số 1 và số 2 là cần thiết để đảm bảo vận chuyển hàng hóa hiệu quả.

7.4. Thu hút nhà đầu tư thứ cấp

Để đạt mục tiêu thu hút 3,5 tỷ USD vốn FDI, KCN cần tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư, đảm bảo hạ tầng hoàn thiện và lựa chọn các nhà đầu tư thứ cấp phù hợp với tiêu chí công nghiệp xanh.

8. Triển vọng phát triển

KCN VSIP Cần Thơ được kỳ vọng sẽ trở thành một trong những khu công nghiệp tiêu biểu tại Việt Nam, tiếp nối thành công của các KCN VSIP tại Bình Dương, Bắc Ninh và Hải Phòng. Với mô hình “bốn trong một” và định hướng phát triển bền vững, dự án không chỉ thúc đẩy công nghiệp hóa mà còn góp phần đô thị hóa và nâng cao chất lượng sống tại khu vực ĐBSCL.

Trong tương lai, KCN VSIP Cần Thơ có thể mở rộng sang giai đoạn 2 và 3, tận dụng quỹ đất còn lại trong tổng diện tích 900 ha. Việc tích hợp công nghệ 4.0 và các giải pháp công nghiệp xanh sẽ giúp KCN thu hút các tập đoàn đa quốc gia, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ cao và chế biến thực phẩm. Ngoài ra, dự án sẽ góp phần định vị Cần Thơ như một trung tâm kinh tế, logistics và công nghiệp của vùng ĐBSCL, tạo động lực lan tỏa cho các tỉnh lân cận.

9. Kết luận

KCN VSIP Cần Thơ là một dự án mang tính chiến lược, không chỉ đối với TP. Cần Thơ mà còn đối với toàn vùng ĐBSCL. Với vị trí thuận lợi, hạ tầng hiện đại và định hướng phát triển bền vững, KCN này hứa hẹn sẽ trở thành động lực quan trọng thúc đẩy kinh tế, tạo việc làm và thay đổi diện mạo khu vực. Mặc dù còn đối mặt với một số thách thức, sự quyết tâm của chính quyền địa phương, năng lực của VSIP Group và sự hỗ trợ từ Chính phủ sẽ đảm bảo dự án được triển khai thành công, mang lại lợi ích lâu dài cho cộng đồng và nhà đầu tư.